Autor opracowania: Marek Bałda m.balda@visioncube.pl
#UpdateYourVision
W obecnych czasach ilość otaczających nas informacji jest tak duża, że dostarczenie ich wymaga coraz bardziej efektywnych metod i nośników. A jak powszechnie wiadomo – człowiek najlepiej przyswaja obrazy. Dawniej do takiego przekazu wystarczyły rozwiązania takie jak plakat, czy pojedynczy monitor, które obecnie nie są już wystarczające. Dziś do gry wchodzą ściany wizyjne, czyli zespoły paneli wyświetlające wzajemnie jeden obraz.
Możliwości ułożenia ścian wizyjnych
Ściany monitorów, w zależności od układu paneli, można podzielić na standardowe, gdzie płaskie powierzchnie tworzone są z paneli ciekłokrystalicznych lub diod LED ułożonych w rzędy i kolumny oraz łukowe, jako ewolucja ścian płaskich, gdzie powierzchnia wyświetlająca zostaje zakrzywiona, a krzywizna ta uzyskiwana jest poprzez wzajemne ułożenie paneli bądź poprzez bezpośrednie wygięcie panelu. Dzisiejsza technologia paneli zwana OLED, pozwala na zakrzywianie samych paneli i tworzenie nie tylko łuków, ale wręcz fal, zarówno wertykalnych, jak i horyzontalnych. Konstrukcje takie wykorzystywane są bardzo często do tworzenia konstrukcji ścian reklamowych i wizerunkowych, podobnie jak tzw. art. wall’e, czyli ściany wizyjne przestrzenne, gdzie powierzania projekcyjna wcale nie jest płaska, tylko tworzy formy przestrzenne dając bardzo ciekawy i intrygujący efekt.
Z czego składają się ściany wizyjne?
Jeżeli chodzi o same elementy wyświetlające, z których składają się ściany wizyjne, możemy mówić o kilku typach. Najstarszymi elementami wyświetlającymi, z których tworzono swego rodzaju ściany wizyjne do wyświetlania prostych i monochromatycznych obrazów stałych czy tekstów, były żarówki i diody. Diody mają zastosowanie do dziś i z powodzeniem za ich pomocą można wyświetlać obrazy czy filmy, nie dość, że w dużych rozdzielczościach, to jeszcze w szerokiej gamie kolorystycznej. Ściany wizyjne tworzone z wykorzystaniem diod LED (tzw. ściany LED) występują w różnych konfiguracjach, w zależności od wielkości ściany, jaką mają tworzyć, rozmieszczane są na różnych powierzchniach, tworząc bardziej lub mniej skomplikowane panele. Diody wykorzystuje się do tworzenia siatek diodowych, pozwalających na montowanie ich na powierzchniach szyb, nie tracąc przy tym przezierności takiej szyby. Siatki led’owe stosuje się również do pokrywania elewacji budynków, gdzie odległość projekcyjna jest znaczna, przez co obraz wydaje się jednorodny. Diody LED znajdują zastosowanie przede wszystkim do prezentowania materiałów marketingowych. Charakteryzują się jednorodnością powierzchni wyświetlającej, z reguły dużą jasnością, odpornością na warunki środowiskowe tj. temperatura pracy wilgotność czy oświetlenie.
Panele ciekłokrystaliczne LED stosowane są powszechnie w każdym miejscu, gdzie chcemy uzyskać efekt ściany wideo. Ściana tworzona z wyświetlaczy wielkoformatowych, w porównaniu z panelami diodowymi LED, charakteryzuje się mniejszą odpornością na warunki atmosferyczne. Oczywiście występują panele dedykowane do instalowania na zewnątrz o podwyższonej jasności, ale nadal wyzwanie stanowi wilgotność i temperatura, dlatego tego typu ściany wizyjne stosowane są chętniej i powszechniej wewnątrz. Ściana taka charakteryzuje się występowaniem na jej powierzchni wyświetlającej charakterystycznej kratki, ramki tworzącej się na styku wyświetlaczy. Grubość linii ramki waha się od 15-0 mm w zależności od rodzaju zastosowanego wyświetlacza.
Dziś standardem i dobrą praktyką jest stosowanie takich paneli, których ramka jest mniejsza niż 2 mm. Do niektórych zastosowań ściany wizyjne z ramką 3,5 mm, stosowane jako standard jeszcze rok, dwa temu, też są akceptowalne.
W procesie projektowania ścian graficznych, typ panelu ciekłokrystalicznego dobiera się odpowiednio do tego co konkretnie ma być na niej wyświetlane. Innego typu panele stosuje się do treści stałych, gdzie przez cały czas na panelu wyświetlany jest np. układ komunikacji miejskiej lub schemat sieci ciepłowniczej, a inny do treści dynamicznych typu wideo, digital dignage. Zły dobór typu panelu może doprowadzić do występowania na ekranie poświaty stale wyświetlanej treści, mogącej się ujawnić nawet przy wyłączonym panelu, a popularnie zwanej „duchami”. Ponadto może sprzyjać przekłamywaniu oraz zawężeniu kąta widzenia kolorów.
Ważnym aspektem w budowaniu ścian wizyjnych jest zastosowanie do nich kontrolera, pod nadzorem którego ściana powinna pracować. W zależności od tego, do czego chcemy taką ścianę zastosować, kontrolerem może być np. zwykły komputer i jego karta graficzna. Takie rozwiązanie stosuje się przy wyświetlaniu na ścianie prostych aplikacji w postaci filmów, treści digital signage lub po prostu pulpitu komputera. Wtedy poszczególne panele ściany łączy się w łańcuch „daisy chain”, podłączając do niego tylko jeden sygnał wideo. Każdy z paneli wyświetla tylko swoją część obrazu. Tutaj warto zwrócić uwagę na fakt, że rozdzielczość maksymalna wyświetlanego obrazu jest maksymalną rozdzielczością, jaką można podać na wejście pojedynczego panelu. W takim rozwiązaniu dobrą praktyką jest stosowanie symetrycznych układów paneli, czyli np. 2×2, 3×3, 4×4 itd.
W przypadku kiedy ściana wideo ma znaleźć zastosowanie np. w centrum zarządzania, gdzie występuje kilka lub kilkanaście źródeł, zasadnym jest użycie procesora graficznego. Procesor taki, to specjalizowany komputer z określoną ilością wejść i wyjść, definiowaną w procesie projektowym ściany graficznej. W takiej konfiguracji każdy panel ściany wideo podłączany jest do wyjścia procesora graficznego i jest przez niego kontrolowany. Do wejść procesora podłączane są sygnały wideo stacji komputerowych czy innych źródeł, które chcemy wyświetlać na ścianie. Układ ściany w tym przypadku może być dowolny, ponieważ to my decydujemy co dany wyświetlacz na pokazywać. Co więcej, w przypadku zastosowania procesora mamy możliwość wyświetlania okna dowolnego źródła, na dowolnej części ściany. Możemy te obrazy przesuwać, a nawet nakładać na siebie. W zależności od zastosowanego procesora, można wyświetlać określoną ilość źródeł w obrębie danego panelu, plus dodatkowo źródła w postaci aplikacji implementowanych na procesorze i obraz tła całej ściany.
Systemy mocowań
Kolejnymi niezwykle ważnymi elementami ścian wizyjnych są systemy montażowo-konstrukcyjne oraz okablowanie sygnałowe. W przypadku uchwytów bardzo ważną sprawą, zarówno na etapie instalacji, jak i w późniejszym okresie eksploatacji, jest optymalny dobór systemu mocowania. Nie ma znaczenia, czy ściana jest mała, np. 2×2, czy duża, np. 5×5 – system montażowy powinien zapewniać stabilizację monitorów względem siebie, najlepiej z możliwością mikro-regulacji. Regulacja taka jest ważna dlatego, że podczas pracy monitory nagrzewają się i zmienia się odległość między nimi, liczona w milimetrach. W przypadku braku możliwości takiej regulacji i złego powieszenia monitorów, istnieje duże prawdopodobieństwo uszkodzenia matryc, które nacierając na siebie, doprowadzą do ich pęknięcia. Jeśli już dojdzie do takiego wypadku, ważne jest, aby usterkę taką można było w miarę możliwości szybko i sprawnie usunąć, np. wymieniając panel. Do tego zastosowanie znajdują specjalne konstrukcje uchwytów z układem nożycowym, pozwalające na wysunięcie pojedynczego monitora z tafli ściany wizyjnej. Bez tego typu rozwiązań bylibyśmy zmuszeni do rozbierania całej ściany lub jej znacznej części. To oczywiście znajduje zastosowanie w przypadku instalacji stałych na ścianach.
Inne typy mocowań
Istnieją również ściany wideo, które podwiesza się z sufitów, stawia na konstrukcjach kotwionych do podłoża lub instaluje je na wózkach jezdnych. Do tego typu instalacji także należy stosować dedykowane układy montażowe. To zapewni szybszy czas instalacji i reakcji serwisowych w przypadku awarii oraz zapewni bezpieczeństwo użytkowania. Zwykle do montażu takiej ściany wymagane jest minimum dwóch pracowników, ale istnieją rozwiązania, które pozwalają na serwisowanie takiej ściany przez jednego człowieka. Układy montażowe skonstruowane są w taki sposób, że za pomocą jednego klucza można podnieść określoną część ściany, wymienić wyświetlacz na nowy i opuszczając ją z powrotem do pierwotnej pozycji, ściana sama poziomuje się i układa tak, aby zapewnić bezpiecznie odległości pomiędzy wyświetlaczami.
Aby ściana wizyjna poprawnie pracowała z procesorem obrazu, niezbędne jest zastosowanie wysokiej jakości kabli sygnałowych lub gdy odległość procesora od ściany przekracza graniczna odległość dla danego typu sygnału wideo, zastosowania sprawdzonych i stabilnych konwerterów na inne media, typu skrętka czy światłowód. Nie należy w żadnym przypadku na tym nadmiernie oszczędzać, ponieważ, jak w każdym tego typu systemie, jest on tak stabilny i mocny, jak jego najsłabsze ogniwo.
